Peter Higgs Kimdir? – Hayatı ve Buluşları

0
484
Okunma

Onursal Doktoralar

  • DSc, University of St Andrews, 2014
  • DSc, University of Manchester, 2013
  • DSc, Queen’s University, Belfast, 2015

Kültürel Referanslar

Higgs’in 2008 yılında Ken Currie tarafından boyanan portresi. Üniversite tarafından yaptırılıp James Clerk Maxwell binasında bulunan the School of Physics and Astronomy and the School of Mathematics bölümünün kapısına asılmıştır.

Politik ve Dini Görüşleri

Higgs  Londra’dan Edinburg’a geçen süre zarfında nükleer silahsızlanma kampanyası (CND) aktivisti idi, fakat grup nükleer enerjiye de karşı çıkmaya başlayınca üyeliğini iptal ettirdi. Aynı şekilde Higgs, Greenpeace GDO’a  karşı çıkana dek gruba üyeydi.

2004 yılında Wolf Prize in Physics kazandı, fakat ödülü almak için Kudüs’e gitmeyi reddetti. Bunun nedeni ise İsrail başkanı Moshe Katsav’ın Filistin’e karşı olan tutumuna karşı olmasıydı.

Higgs aktif  Edinburg Üniversitesinin  Association of University Teachers kolunda  fizik bölümü için kaliteli öğretim görevlileri yetiştirmek üzere yer aldı.

Higgs bir ateisttir. Richard Dawkins Higgs’i ateist olmayan aşırı dincilerin görüşlerini sahip olan biri olarak tanımlamıştır. Higgs dine görüşe sahip olan Tanrı parçacığı isminin insanlara i rahatsızlık vereceğini düşündüğünden dolayı kullanılmasını hoş karşılamadığını söylemiştir. Higgs bozonunun bu lakabı Tanrı Parçacığı:eğer evrenin cevabıysa,Sorusu nedir? Isimli kitabın yazarı Leon Lederman’a affedilmiştir. Fakat bu lakap önerisi Lederman’ın “Tanrı’nın belası parçacık” yerine yayıncı firma tarafında sunulmuştur.

Aile yaşantısı

Higgs, 1963 yılında bir Nükleer silahsızlanma aktivisti olan Jody Williamson ile evlendi. İlk oğlu 1965 yılında Chapel Hill ziyaretinden birkaç ay sonra doğdu.Higgs ailesinin iki adet oğlu bulunmaktadır. Chris, bir bilgisayar mühendisi, John ise bir caz müzisyeni olmuştur. İki torunu ile birlikte bütün aile Edinburg’ta yaşamaktadır.

Higgs bozonu

Higgs bozonuna ait bir işaret olduğu tahmin edilen ve proton-proton çarpışması sonucu ortaya çıkan verilerle hazırlanan temsili bir grafik. Bozon anında bozunuyor ve ortaya 2 elektron ile 2 hadron jeti (şekilde çizgiler halinde gösterilmiştir) çıkıyor.

Higgs bozonu. Peter Higgs, Gerald Guralnik, Richard Hagen, Tom Kibble, François Englert ve Robert Brout tarafından Standart Model’deki fermiyonlara kütle kazandırmak için varlığı öne sürülmüş spini 0 (sıfır) olan parçacık. H veya h olarak kısaltılır. Aralık 2011’de o zamanlar iki ana deneyin (ATLAS ve CMS) sözcüleri birbirlerinden bağımsız sonuçlara dayanarak Higgs parçacığının 125 GeV/c2 (133 proton kütlesi, 10−25 kg) değerinde bir kütleye sahip olabileceğini belirtti. Ayrıca yaptıkları açıklamada 115–130 GeV/c2 arası hariç Higgs’in bulunmayacağı diğer kütle aralıklarının önemli ölçüde elendiğini belirttiler. BHÇ’nin kesin bir sonuç için gerekli cevabı 2012’nin sonunda vereceği söylendi. 22 Haziran 2012’de CERN, yapılan deneylerin son durumu hakkında bir seminer verileceğini duyurdu. 28 Haziran 2012 civarlarında parçacığın bulunduğu yönünde açıklamaların geleceği medyada yayılmaya başladı fakat bunun “sadece güçlü bir sinyal” mi yoksa resmi bir keşif mi olacağı belirsizdi.

4 Temmuz 2012’de CERN, “Higgs bozonu ile tutarlı” bir parçacığın resmi keşfini açıklamaya yeterli olan “5 sigma” seviyesindeki sinyali doğruladı. Gerçekten de Higgs bozonunun teorik olarak tüm öngörülen özellikleri taşıyıp taşımadığını ve eğer taşıyorsa Standart Model’in hangi versiyonunu daha çok desteklediği ise ileride yapılacak olan araştırmaların göstereceği belirtildi. Ayrıca bu Higgs bozonu ile tutarlı olarak bulunan parçacığa şimdilik “higgson” ismi verilmiştir.

14 Mart 2013’te bilimadamları Higgs Bozonu’nun varlığından emin olduklarını açıkladı. 8 Ekim 2013 tarihinde Alfred Nobel adına verilen Nobel Fizik Ödülünü, Peter Higgs ve François Englert’in kazandığı açıklandı.

Kuramsal ayrıntılar

Standart Model içindeki kuvvet taşıyıcı ayar bozonları kısa erimli doğaları sebebi ile kütleli olmak zorundadırlar. Higgs spin’i 0 (sıfır) olan kompleks bir alandır. Bu iki yüksüz, iki de yüklü parçacığa karşılık gelir. Higgs potansiyeli Kendiliğinden Simetri Kırılması dolayısıyla bir vakum beklenen değerine VBD sahip olur. Aynı zamanda sözü geçen 4 parçacıktan sadece bir tanesi kalır. VBD, SU(2)_L ayar alanın 3 tane ayar parçacığına kütle verir. Bu 3 ayar parçacığı $W^{\pm}$ ve Z^0 bozonlarıdır.

Deneysel ayrıntılar

2008 yılının sonlarında çalışması planlanan CERN’deki LHC hızlandırıcısında yapılacak CMS deneyi, ATLAS, LHCb deneyi ve ALICE deneylerinde Higgs parçacığı yanı sıra Standart Model ötesinde nasıl bir fizik olduğu araştırılmaya devam etmektedir. CERN deneyinde bulunduğu sanılmaktadır.

13 Aralık 2011’de, ATLAS Deneyi ile 2011 yılı içerisinde elde edilen bulgular açıklandı. Bu bulgulara göre Higgs bozonunun kütlesi 131-453 GeV aralığında %95 ihtimalle bulunmamakla birlikte olası kütlesinin 126 GeV civarında olduğu tahmin ediliyor. CMS deneyi ekibi ise 124 GeV civarında olduğu yönünde tahmin ettiklerini belirttiler.

Higgs mekanizması

Higgs mekanizması, parçacık fiziğinde ayar bozonlarının kütle özelliklerinin üretim mekanizmasını açıklaması açısından önemlidir.

Standart Model (SM) ‘de W+, W-, ve Z bozonları Higgs mekanizması sayesinde, tüm boşluğu dolduran Higgs alanıyla etkileşerek kütle kazanır. Normalde bozonlar kütlesizdir ama W+, W-, ve Z bozonları 80 GeV/c2 civarında kütlelere sahiptirler. Ayar teorisinde, Higgs alanı, Nambu–Goldstone bozonu yerine boylamsal Higgs bozonunun ortaya çıktığı yerde rastgele simetri kırınımına sebep olur.

Mekanizmanın en basit tanımı, Standard Model ayar teorisine bir Higgs alanı eklemeyi zorunlu kılar.Simetri kırınımı, boylamsal alan bileşeninin, teoride kendisiyle ve diğer alanlarla etkileşen dolayısıyla W ve Z bozonları için bir kütle tanımı oluşturan Higgs bozonuna dönüşümünü tetikler.

Standard Model ‘de, Higgs mekanizması kavramı, elektrozayıf simetri kırınımı sayesinde, W±, ve Z zayıf ayar bozonları için kütle neslini özel olarak belirtir. 4 Temmuz, 2012 ‘de, CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcı’dan Higgs parçacığını da içeren sonuçlar açıklandı ama Standard Model’i doğrulamak için gelecek çalışmaların da gerekli olduğu vurgulandı.

Mekanizma 1962’de Philip Warren Anderson tarafından öne sürüldü. Rölativistik model ise 1964 ‘te üç bağımsız grup tarafından geliştirildi. Bu gruplar: Robert Brout ve François Englert; Peter Higgs; ve Gerald Guralnik, C. R. Hagen, Tom Kibble.

Higgs mekanizmasına aynı zamanda Abdus Salam tarafından Brout–Englert–Higgs mekanizması ya da Englert–Brout–Higgs–Guralnik–Hagen–Kibble mekanizması, Anderson–Higgs mekanizması, Anderson–Higgs-Kibble mekanizması, Higgs–Kibble mekanizması ve Peter Higgs tarafından ABEGHHK’tH mekanizması [Anderson, Brout, Englert, Guralnik, Hagen, Higgs, Kibble ve ‘t Hooft başharfleri ile] adları da verildi.

8 Ekim, 2013 ‘te, “atomaltı parçaçıkların kütlesinin kökenine ilişkin anlayışımıza katkıda bulunan ve yakın zamanda CERN Büyük Hadron Çarpıştırıcı’sında ATLAS ve CMS deneyleriyle öngörülen temel parçacığın varlığı ile doğrulanan teorik keşifleri için” açıklamasıyla Peter Higgs ve François Englert’in 2013 Nobel Fizik Ödülü’yle ödüllendirildikleri açıklandı.

Kaynaklar:

  • Peter Higgs, //tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Peter_Higgs&oldid=19389941 (last visited Nisan 18, 2018).
  • Higgs bozonu, //tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Higgs_bozonu&oldid=19385995 (last visited Nisan 18, 2018).
  • Higgs mekanizması, //tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Higgs_mekanizmas%C4%B1&oldid=19385994 (last visited Nisan 18, 2018).

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.