Kavanoz Jet Motoru Nedir ve Nasıl Çalışır ?

Yazar

2018-02-09

866

Okunma

Kavanoz Jet Motoru Nedir ve Nasıl Çalışır ?

Kavanoz Jet Motorundan önce Pulse jet motor nedir? Hareketli parça içermeyen(genellikle), yanma sonucundaki etkiyi kullanan kopresörsüz ve türbinsiz motorlardır. En kısa ve basit tanımı budur. Türkçe olarak “Periyodik seri itişli motor” diyebiliriz.

1900 lerin başlarında icat edilen bu teknoloji ilk olarak ikinci dünya savaşında almanlar tarafından kullanılmıştır. Pulse jet motorlu bir füze. V-1. Diğer adıyla flying bomb (uçan bomba) Güdüm sistemleri manyetik pusulalar ve jiroskopdu.

Uçulan mesafe burundaki pervanenin dönüş sayısı sayılarak hesaplanıyordu. Hedefe ulaşıldığında V-1’in motoru kapatılıyor, uçan bomba motor gücünden yoksun kalınca düşüyordu.

Bu kısa bilgilerin ardından kavanoz jet motoru deneyimize geçiyoruz. Bu deneyin internette çok fazla videosu mevcut ve sadece nasıl yapıldığı anlatılmakta. Bir çok videoyu incelesem de herhangi bir teknik bilgiye rastlamadım. Bu yüzden daha çok araştırarak hem nasıl yapıldığını hem de nasıl çalıştığını anlatan bir video hazırladım.

Genel olarak cam kavanoz kullanılıyor. Bunun dışında metal konserve kutularını da kullananlar var. Biz de cam kavanoz kullanacağız. Bu şekilde içerideki yanmayı izleyebileceğiz. Ben küçük bir kavanoz seçtim. Yarım kiloluk kavanozun bir küçüğü. Kapak genişlik ölçüsü 110MM civarındaydı.

Bu ölçüye göre, deliği de 10mm olarak delmeye karar verdim. Kullandığımız malzemelerde gördüğünüz su dolu kap, Kavanozu soğutmak için. Mor renkli sıvı da ispirto. İspirto:Teknik ismi etil alkoldür. Üretimine bağlı olarak içinde farklı kimyasallar da olabilir. Mor olmasının sebebi içilmesini engelleme amaçlıdır. Günümüzde yakıt olarak kullanılmaktadır. Kapalı alanda kullanmayınız.!

Kavanoza, kavanozun çeyreği kadar ispirto ekliyoruz. Kapağı sıkıca kapatıyoruz. Bir parmağımızla deliği kapatıp hafifçe kavanozu çalkalıyoruz. Bunu yaparak hem alkolün biraz daha buharlaşmasını hem de hava ile alkol buharının karışmasını sağladık.

Ateşlemeden önce gereken önlemlerimizi alarak. Mutlaka açık havada bulunuyoruz. Vücudumuzu ve yüzümüzü kavanozdan uzaklaştırıyoruz. Yanan çakmağımızı deliğe yaklaştırıyoruz. Daha yaklaştırken hemen alev alıyor ve çalışmaya başlıyor. Şimdilik yaklaşık 3 saniye kadar çalıştı. Daha uzun süre çalışırken de göreceğiz.

Peki şimdi bu nasıl oldu ?

Deliğe çakmağı yaklaştırır yaklaştırmaz, “puff!” sesi ve ıslık sesine benzer çok basınçlı bir alev püskürdüğünü gördük. Yanma direk olarak ispirtonun yüzeyindeki alanda gerçekleşti. Alkol uçucu bir maddedir ve kaynama sıcaklığı da yaklaşık 80 derece civarındadır. Uçucu olduğu için tüm kavanozun içi alkol buharı ve ortamda bulunan hava ile karışmış durumdaydı.,

Yanma odasındaki patlamanın etkisiyle yüksek basınçlı gaz dışarı atıldı. Bu hızlı püskürmeden dolayı içerideki basınç düştüğü için vakum etkisi yaratarak o anda dışarıdan bir miktar temiz havayı da içine emmiş oldu. Vakum etkisiyle içeri giren temiz hava ile alkol buharı tekrar karışarak yanmaya hazır hale geldi.

İlk patlamada dışarı püskürtülen alev, kavanozun vakumladığı havayla karışarak kavanoza girdiği içinkarışımı otomatik ateşlemiş oldu ve tekrar patladı. Her patlamada oluşan alev kalıntısından bu döngü yakıt ve oksijen tükenene kadar devam eder. Burada kavanozun içi hem yakıt deposu hem de yanma odasıyken kavanozun üstündeki delik de hem püskürtme hem de emiş işlevi görür.

Bu aslında valfsiz pulse jet motorudur. Hareketli ve mekanik kontrollü bir valf yoktur. Valf kontrolünü, motorun geometrik yapısı ile basınç dengesi sağlar. Bütün işlevin tek açıklıktan gerçekleşmesi sıkıştırma ve emme yetersizliği meydana getirir.

Bu yüzden de verimsizdir. Zaten adı üstünde bir deneydir. Umarım nasıl çalıştığı hakkında az da olsa bir şeyler anlatabilmişimdir. ilerleyen zamanlarda V-1 in üzerindeki Argus pulse jet motorunun bir benzerini yapacağız.