Robert Boyle

Robert Boyle (d. 25 Ocak 1627 – ö. 30 Aralık 1691), İrlandalı doğa filozofu, kimyager, fizikçi ve kâşif.

En çok matematik ve fen alanında yaptığı çalışmalarla hatırlanmaktadır. Araştırmalarının ve de kişisel düşüncelerinin açık bir şekilde simyacılıkla bağlantısı olsa da, genellikle, ilk modern kimyager olarak görülür. Çalışmalarının arasından en ünlüsü, The Sceptical Chymist (Kuşkucu Kimyager), kimya alanında bir dönüm noktası olarak görülür.

Gençliği

Robert Boyle Munster, Richard Boyle’ın yedinci oğlu ve ondördüncü çocuğu olarak doğmuştur. Doğar doğmaz anne diye ağladığı ve 6 Aylıkken konuşmaya başladığı 1,5 yaşında ileri derecede okur yazar olduğu bilinmektedir. Daha çocukken Latince, Yunanca ve Fransızca öğrenen Boyle, daha 9 yaşına bile girmeden babasının arkadaşı, Sir Henry Wotton’un çalıştığı Eton Koleji’ne gönderildi. Bu okulda üç yıl kaldıktan sonra, bir Fransız hocayla beraber yurtdışına gitti. İki yıl Cenevre’de kaldıktan sonra, 1641’de Floransa’ya gitti. O kış, orda kalarak “büyük yıldız-izleyici”, Galileo Galilei’nin ikilemlerini inceledi. Gidişinden kısa bir zaman sonra Galilei, 1642’nin başında öldü.

Yaşamı

1645’te İngiltere’ye döndüğünde, babasının hastanede olduğunu ve ona Dorset’teki Stalbridge eviyle İrlanda’daki mülklerini bıraktığını öğrendi. O zamandan sonra, kendini bilimsel araştırmaya adadı ve kısa zamanda, kendine, birkaç meraklı insanın yeni bir felsefe oluşturmak için kurduğu “Görünmez Kolej” de bir yer buldu. Bu grup, sıkça Londra’daki Grensham Koleji’nde buluşuyorlardı. Bazı üyeler Oxford’da da buluşmalarını yapıyorlardı. Bunun ardından, 1654’te, Boyle, Oxford’a taşındı. 1657’de Otto von Guericke’nin hava pompasını okuyunca, Robert Hooke’un asistanlığıya bu aleti geliştirmeye karar verdi. 1659’da “machina Boyleana” ya da “Pnömatik Motor” adını verdiği sonuçlardan sonra hava konusunda birçok deney yapmaya başladı.

1660’ta, bu aletle yaptığı çalışmaları New Experiments Physico-Mechanical (Fiziko-Mekanik Yeni Deneyler) adı altında yayınladı. Bu kitaptaki düşüncelerin bir eleştirmeni Franciscus Linus’tu (1595-1675). Boyle, ünlü Boyle yasasını bu kritiklere yanıt ararken buldu. Ancak, bağımsız bir şekilde, aynı şeyleri bulan ama 1676’ya kadar yayımlamayan Edme Mariotte de bu kanunun bulucuları arasında gösterilir. 1663’te, Royal Society of London for the Improvement of Natural Knowledge (Doğal Bilgide Gelişme İçin Londra Kraliyet Cemiyeti) oldu. Vakfın kurucusu II. Charles, Boyle’ı üye yaptı ve 1680’de başkanlığa seçilse de yeminleri konusunda bazı şüpheleri olduğu için bu görevi kabul etmedi.

Boyle, Oxford’dayken bir Chevalier (Şövalye) oldu. Şövalyelerin Oxford’a, Boyle’ın gelmesinden biraz zaman önce yerleştikleri düşünülmektedir. Boyle’ın yaşadığı zaman, zaferler almış parlement güçlerinin, yeni gelişen fikirlere karşı olduğu bir zamana denk geldiği için Boyle’ın da Şövalye hareketlerinde nasıl görevler aldığı oldukça gizli kalmıştır. Bu nedenle de bu konuda tek bilinen şey, böyle bir cemiyete üyeliğidir.

1668’de Oxford’u bırakıp Londra’ya, Pall Mall’da oturan kız kardeşi Lady Ranelagh’ın yanına yerleşmiştir.

Yaşlılığı

1689’da hiçbir zaman çok kuvvetli olmayan sağlığı oldukça kötüleşti ve de bu onun Kraliyet Cemiyeti de dahil görüşmelere gitmesini engelledi. Tanıdıklarına, “çok sıradışı bir durum olmadığı müddetçe” Salı-Cuma öğleden sonraları ve Çarşamba-Cumartesi de öğlenleri rahatsız edilmek istemediği haberini saldı. Bu kazandığı zamanda “kendini toparlayıp, raporlarını düzenlemeyi” ve “o sanattaki çalışkan havarilere, aynen Hermetik bir miras” gibi olacak önemli kimyasal çalışmalar düzenlemek istiyordu.

Kaynak:Robert Boyle, //tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_Boyle&oldid=19451186 (last visited Nisan 16, 2018).